CD’s EN DVD-V’s UIT ONVERWACHTE BRONNEN

Het verschijnsel is allerminst nieuw: dag- week- en maandbladen die in eigen regie tegen speciale (lage) prijs boeken, cd’s en dvd’s in omloop brengen. Zelf heb ik alleen zicht op wat De Volkskrant , NRC Handelsblad en de VPRO Gids doen. Of de boek- en cd-handel blij zijn met deze branche vervuiling lijkt de vraag, maar die is hier niet direct aan de orde. Met name bij de NRC gaat men voortvarend te werk. Eerder dit jaar was er al het eigenlijk spotgoedkope doosje met de tien Mahlersymfonieën door het Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Riccardo Chailly met alleen de Tiende van Fremdkörper Berlijns Radio symfonie orkest voor €25,- plus porto. Een ingedikte heruitgave, ontdaan van de toevoegingen op de oorspronkelijke uitgaven en opnieuw efficiënter ingedeeld. Daarna volgde Opera proibita van Cecilia Bartoli en nu is een actie gestart voor de groots opgezette NRC Handelsblad Muziekselectie Koninklijk Concertgebouworkest die in zes tweemaandelijkse afleveringen in totaal 53 cd’s zal beslaan en die successievelijk wordt gewijd aan werken van Beethoven, Tschaikovsky, Shostakovitch, Brahms, Rachmaninov en Bruckner. De krant zocht hiervoor een exclusieve samenwerking met Universal (Decca, Philips) die zo ongeveer de complete boedel op het gebied van klinkende muziekdocumenten in beheer heeft.

Abonnees van de krant werden onlangs verblijd met een foldertje met bestelbon en wel erg summiere informatie plus een ruim vijfenvijftig minuten durende sampler met dertiental fragmenten uit de reeks plus een aria uit Bachs Matthäus Passion onder Mengelberg (oorspronkelijke uitgave: Philips 462.871-2). Irritant genoeg worden die muziekfragmenten onderbroken of overstemd door een commentaarstem die met gezwollen, snorkende teksten met bewoordingen als: befaamd, buitengewoon, historisch (als het over ca. 1963 gaat), legendarisch, prachtig, vermaard, uitzonderlijk, meesterpianist, referentie (als het over Arrau’s slome, nadrukkelijke vertolkingen van Beethovens Pianoconcerten gaat: er zijn tenminste vijf mooiere alternatieven die eerder als referentie kunnen gelden).

Waar het door slechts wat namen van dirigenten en solisten te noemen helaas totaal aan ontbreekt, is aan een volledig, concreet inhoudsoverzicht. Een vluchtige zoektocht in het cd rek en in catalogussen op basis van die namen biedt iets meer inzicht, maar werpt ook vraagtekens en raadsels op. In de lijst hieronder zijn de nodige originele opnamen vermeld waaruit waarschijnlijk wordt geput.

Het eenduidigst is de situatie wat Bruckner betreft: zijn negen symfonieën zijn alleen opnieuw verpakt en van een nieuwe Nederlandstalige toelichting van Kasper Jansen voorzien. In feite gaat het zelfs om 10 symfonieën, want Haitink nam terecht tevens de ‘Nulde’ op. Ook de inhoud van de Beethovenbox lijkt duidelijk. Maar dan Brahms. Op de sampler staat het derde deel uit de Symfonie nr. 3 met Chailly. Betekent dit dat gekozen is voor de vier symfonieën met Chailly? Dat zou jammer zijn, want de oudere uitvoeringen van Haitink zijn veel idiomatischer. Niet voor niets verdwenen die Chailly-opnamen al snel uit de catalogus. En wat doet Curzon bij de pianoconcerten? Van hem is alleen een Decca-opname van het Eerste concert met het Londens symfonie orkest o.l.v. George Szell bekend (Decca 466.376-2) terwijl Arrau beide concerten wel opnam met Haitink.

Rachmaninov is ook vrij duidelijk, alleen wat het a cappella zingende Sint Petersburgse koor van Korniev te maken heeft met een aan het Concertgebouworkest gewijde serie….? En hoe je in hemelsnaam een box met elf cd’s van het Concertgebouworkest kunt vullen, is me echt een raadsel. Om te beginnen nam Haitink diens symfonieën nr. 1-4, 7, 9 en 10 niet in Amsterdam op maar met het Londens filharmonisch orkest. Die cyclus is dus erg incompleet. Verder kom ik alleen nog tot de drie Decca-albums van Chailly: The jazz-, dance- en film album. Wat zie ik over het hoofd om met geen mogelijkheid tot een totaal van elf schijfjes te komen? Of worden die Londense opnamen van de symfonieën toch toegevoegd? Vreemd voor een serie die onder het vaandel van het Concertgebouworkest wordt gepresenteerd.

Bij Tschaikovsky gaat die rekening weer iets beter op, al blijven daar ook keuzevraagstukken. Met de suite uit Het Zwanenmeer, die al in 1961 met Anatole Fistoulari (en niet Fistoularie) op een Decca lp werd vastgelegd, greep men wel ver terug.

Een prijs van €27,95 per box (en slechts €24,95 wanneer men op de hele serie intekent) plus €1,95v porto gaat het inderdaad om spotgoedkope uitgaven; daar kunnen zelfs de allergoedkoopste losse heruitgaven niet tegenop. Zo’n bulkcollectie is natuurlijk ook best handig en voorkomt dat men gedetailleerde selecties en vergelijkingen moet maken. Hij zal dus mogelijk een uitkomst zijn voor beginnende verzamelaars die in een klap een aardige collectie in handen krijgen. Maar de ervaren verzamelaar zal veel van dit moois al bezitten en zijn collectie ook liever over meerdere vertolkers verdelen. In elk geval zou ik – met alle respect – willen waarschuwen tegen alle concertante bijdragen van Arrau!

Beethoven/Haitink: de 9 symfonieën; Ouverture Egmont. Lucia Popp, Carolyn Watkinson, Peter Schreier, Robert Holl, Groot omroepkoor. Philips 426.822-2 en 442.073-2 (5 cd’s). 1987

Beethoven/Jochum: Ouvertures Leonore 3, Die Weihe des Hauses, Egmont, Zur Namensfeier en Coriolan. Philips lp AY 835054. 1960 ; Ouvertures  Fidelio, Leonore 3. Philips lp LY 839781 6527072. 1968                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    Totaal 9 cd’s

Brahms/Haitink: De 4 symfonieën; Akademische Festouvertüre; Tragische Ouvertüre. Philips Philips 432.510-2 of 442.068-2  (4 cd’s). 1970/2/3

Brahms/Chailly: De 4 symfonieën; Akademische Festouvertüre. Decca 421.295-2, 430.324-2, 436.466-2 en 433.151-2 (4 cd’s). 1993

Brahms/Haitink: De 2 serenades. Philips 432.510-2. 1975/8

Brahms/Haitink: Hongaarse dansen nr. 1 en 3. Philips 438.760-2. 1969

Brahms/Arrau/Haitink: De 2 pianoconcerten; Haydnvariaties. Philips 420.702-2 en 420.885-2, later 438.320-2. (2 cd’s); 422.254-2. 1969/74

Brahms/Curzon/Szell/Londens symfonie orkest: Pianoconcert nr. 1. Decca 425.082-2. 1962

Brahms/Ashkenazy/Haitink: Pianoconcert nr. 1. Decca 410.009-2. 1981

Brahms/Krebbers/Haitink: Vioolconcert. Philips 462.087-2. 1973

Brahms/Heynis/Van Beinum: Altrhapsodie. Philips 420.854-2, 438.760-2. 1958

Bruckner/Haitink: de 10 symfonieën. Philips 442.040-2 (9 cd’s). 1960/72                                                                                                                                             Totaal 9 cd’s

Rachmaninov/Ashkenazy: De 3 symfonieën. Decca 448.116-2 (2 cd’s). 1980/2

Rachmaninov/Ashkenazy/Haitink: De 4 pianoconcerten. Decca 421.590-2 (2 cd’s). 1984/5

Tschaikovsky/Fistoulari: Suite uit Zwanenmeer. Decca lp SXL 2285. 1961