CRYSTAL BOX: 25-JARIG JUBILEUM VAN EEN ONDING
Voor wie nog vertrouwd was (en is) de vaak royale boekwerken die 30cm lp’s van grotere werken vergezelden (de Kyra serie van RCA Italiana was fameus goud op snee!), was het even wennen aan de kleine 12cm priegelboekjes bij de cd’s die toen hun intrede deden.
Afgezien van een klein gezelschap dat de cd ook in technisch opzicht ten onrechte maar shit vond, was de meerderheid der muziekliefhebbers maar wat gelukkig met een klein, handzaam, minder kwetsbaar en beschadigend medium dat veel gebruiksvriendelijker en duurzamer was.
De verpakking werd op de koop toe genomen. De kunststof crystal box die schandalig genoeg nog ooit een ontwerpprijs heeft gehad, was en is echter nog steeds een onding. Iedereen zal zo wel zijn negatieve ervaringen hebben. Als je een cd koopt, moet je eerst controleren of de scharnieren nog heel zijn en of er geen barsten in het materiaal zitten. Per post, zonder extra beschermende luchtbelenvelop verstuurd, is vragen om beschadiging. Wie het overmoedig waagt al naar gelang de spanbreedte tussen duim en vingers elf of meer cd’s in één hand te nemen zal regelmatig tot zijn schade en schande hebben gemerkt dat er altijd wel een plaatje uit de stapel wegglijdt waarna het hele stel op de grond klettert met als gevolg meer kapotte doosjes. Maar de grootste ergernis is het boekje (met miniatuur illustraties en vaak korte, nietszeggende teksten in kleine lettertjes en in drie talen) dat vaak slechts met veel gefrutsel en risico op beschadiging te voorschijn is te halen. Een poedelprijs voor zo’n wanproduct was meer op zijn plaats geweest.
Merken (vroeger labels genaamd) als ECM en Harmonia Mundi die de doosjes van een dun kartonnen omhulsel voorzagen voorkwamen daarmee al aardig beschadiging en glijpartijen. Sommige merken als Pentatone en NorthWest Music zijn gebruik gaan maken van een betere, duurzamer kwaliteit plastic met een andere chemische samenstelling, doosjes met mooi afgeronde hoeken, steviger scharnieren en een praktischer oplossing om zonder gewriemel die boekjes uit te nemen en terug te plaatsen.
Weer anderen (Teldec, Decca) komen incidenteel met hard cover kartonuitvoeringen die als enige nadeel nog hebben dat de lichtelijk klemmende schijfjes wat moeizaam uit het binnenvak kunnen worden gehaald, maar vette vingerafdrukken op een cd zijn minder desastreus dan op een lp. DG en soms ook anderen (Glossa, Harmonia Mundi) hebben het ook geprobeerd met openklapbare kartonnen bescherming in twee of drie flappen met een insteekopening voor het boekje. Dat is al een stuk gebruiksvriendelijker. Zo’n bij indrukken kleiner wordende middenklem zoals die bij dvd-v wordt gebruikt, zou een deeloplossing kunnen zijn. De ideale oplossing laat helaas nog op zich wachten. Een toch nog altijd kwetsbare cd laat zich vermoedelijk ook moeilijk ideaal verpakken. Maar waarom niet eens een ontwerp prijsvraag voor een betere oplossing dan die krengen van crystal boxes? J. de K.