SURROUND 3
SURROUND SOUND 3 Beste discussianten, Jullie hebben met z'n allen wel wat losgemaakt en me beslist - heel nuttig - aan het denken gezet. Voor zover de stukken me bereikten en ik de argumentatie volgde, ook voor zover ik selectief mijn inbreng leverde valt me aan het eind van de rit het volgende op:- de hardware industrie doet er een hardnekkig zwijgen toe. Arrogantie, onkunde, domheid, desinteresse, oekases van bovenaf...? De discussie is bij Sony zelfs als spam afgedaan. Het is in elk geval tekenend. Alleen de luidsprekermensen tonen zich enthousist. Logisch, het is prettiger telkens ineens 6 in plaats van slechts 2 toeters te slijten.- waar iedereen gemakshalve aan voorbijgaat, is aan het feit dat we nog steeds met 2 incompatibele formaten - SACD en DVD-A - te maken hebben die iedereen onzeker en afwachtend maken. Is 5.1 al echt tot dè universele norm verheven? Wie koopt zo'n echt totaal multisysteem apparaat om straks te merken dat het tenminste half onbruikbaar is?- van de muziekindustrie melden zich alleen de enthousiaste Polyhymnia mensen. Een algemene mobilisatie, een bundeling van krachten zie ik niet. Wie doet verder echt wat? EMI maakt pas op de plaats, van DG/Archiv weet ik niets (geen goed teken), Sony, Warner, RCA lijken op apegapen te liggen. Channel Classics is op de markt een te verwaarlozen kleintje. Nogmaals - naar Stalin/paus analogie - hoeveel divisies kunnen hardware- en software industrie op de been brengen?- In het beste geval is van een erg langzame start sprake. Is na 5 jaar activiteit een 25-tal opnamen (waarover Jean Marie het heeft) een kwantum om trots op te zijn?- er wordt gespot met mijn oprakelen van de mislukkingen uit het verleden (quadro in drieërlei vorm, videosystemen dito, datagereduceerd moois op flop (MD) en tape (DCC), laserdisc/cd video/cd-i met geweldige intentieverklaringen van deelnemende bedrijven en "promotieplatforms", uitgebreide catalogussen met non existent of althans nooit verkrijgbaar moois. De lijken liggen nog in het mortuarium.- de argumentatie van twijfelaars, sceptici en afwijzers biedt meer concrete feiten en onderbouwing dan die van de voorstanders.- Wat me stoort en ergert is dat ik als 'ongelovige' meteen voor achterlijk (verstokt stereoconservatief) en misleid door louter Terminator kabaal en effect wordt gekarakteriseerd.Helemaal los van een bruikbare, geloofwaardige, overtuigende realisatie van "surround" in wat voor formaat of systeem dan ook vraag ik me af of het bij zoveel tegenwind wel mogelijk is. Want ga maar na: PubliciteitVergeleken bij de introductie van de cd wordt behalve in wat vakbladen met geringe oplagen nauwelijks in de maand/week/dagbladpers en in de omroepwereld aandacht aan het nieuwe medium besteed. Het genereren van algemene interesse, laat staan animo en enthousiasme blijft geheel achterwege.Hoe anders was dat bij de cd introductie in een HiFive circus met Arie van Pelt en Ad Visser het land van Groningen tot Maastricht doorreisde om in meest volle zalen voorlichting en demo's over het nieuwe medium te geven. Ook voor Philips heb ik met Ernst van der Velden zo'n tournee gemaakt. Zelfs aan het eind van een Teleac audiocursus waarvoor ik lesmateriaal had ingebracht, was een boeiende forumdiscussie over plussen en minnen van digitale weergave. Zichzelf respecterende winkels organiseerden demo avonden voor hun klanten. Aan het eind van een Teleac cursus waren levendige discussies. Publieke belangstelling en reacties genoeg. Ook was ik een paar keer te gast in het radioprogramma Hobbyscoop dat aandacht aan deze materie besteedde. In de Wetenschaps katernen van landelijke dagbladen werd tot en met cd-i nog over deze kwesties geschreven. Nu niet of nauwelijks meer met de restrictie dat ik alleen Volkskrant en NRC dagelijks zie. Nu? Tote Hose. Waar ligt dat aan? Zou het aan de geringe toegevoegde waarde van SACD en de moeilijke realiseerbaarheid in studio en huiskamer kunnen liggen? PublieksbekendheidMede als gevolg hiervan is het muziekliefhebbend en cd kopend publiek slecht geïnformeerd. Maar dat gaat verder. Mijn familie/vrienden/kennissenkring - alle lieden in het bezit van een cd collectie en regelmatige concertgangers - is netjes verdeeld in geriaten van mijn generatie, middelbaren (dertigers/veertigers als mijn kinderen) en jongeren, vooral studenten. De eerste onder hen die staat te trappelen om op SACD weergave over te stappen of daar vragen over heeft, moet ik nog ontmoeten. Sterker nog: het kan ze geen moer schelen. Ik weet dat ik atypisch ben, maar dat kan toch niet louter toeval wezen? De verkooppuntenDat mijn goedgesorteerde klassiek speciaalzaak in Amersfoort geen SACD plaatjes in voorraad heeft, dat de verkopers nauwelijks weten waar het om gaat en dat er ook absoluut geen vraag naar is (en wordt verwacht) mag alweer toeval zijn. Maar bij wat empirisch onderzoek bij winkels in Hilversum en Utrecht bleek dat beeld exact zo te zijn. Ook toeval? Nauwelijks - de materie leeft niet en die trein lijkt heel moeilijk op gang te brengen. Vroeger had je tenminste nog cursussen voor het personeel (enerzijds bv. van de HiFive groep, anderzijds van de NVGD). IndustriecrisisWaar niemand wat aan kan doen, maar wat wel een enorme handicap is, lijkt de crisis waarin de muziekindustrie net nu verkeert. Het marktaandeel 'klassiek' is uit mijn begintijd medio jaren '50 van 20% teruggevallen tot 6 à 8% thans; volgens recente berichten in de Volkskrant produceert de totale Universal groep nu nog maar zo'n 45 opnamen per jaar (waarvan 15% crossover Bocelliachtigen) tegen 180 tien jaar geleden. Bij EMI liggen die aantallen wat lager. Verwacht men echt dat SACD nieuw leven in de brouwerij brengt? Daarvoor is de investering in hard- en software om te beginnen veel te groot, is het aanbod al veel te oververzadigd (zie de >2.700 pagina's met kleingedrukte gegevens uit de Gramophone verzamelcatalogus) en is de toegevoegde ruimtelijkheidswaarde relatief te gering. Beperkte toepasbaarheidIn tegenstelling tot cd. mc en md zie ik geen toepassingsmogelijkheden van SACD/DVD-A bij radio, personal audio, in de auto. Hooguit (gebrekkig) bij weergave via TV met surround. Is dat niet een enorme beperking van de afzet? WeergavesituatieDe 'vrouwelijke impedantie' werd al genoemd. Een niet te onderschatten invloed bij het inrichten van je living. In een royaal Californisch landhuis mogen alle noodzakelijke parafernalia redelijk onder te brengen zijn, maar in de gangbare NL woning waar lang niet iedereen de beschikking heeft over een speciaal ingerichte luisterruimte, lijkt me dat een illusie. Je hoeft geen vrouw te zijn om je te verzetten tegen die geldverslindende rompslomp die je bovendien dwingt in plaats van fijn op een bank tegen de muur of een comfortabele grootvaderstoel in een kamerhoek egoïstisch middenin de kamer plaats te nemen. Aan mijn lijf geen dergelijke polonaise in elk geval. Waarschuwende herinneringWie herinnert zich nog de introductie van de cd, meer specifiek die in Salzburg met Karajan? Zijn enthousiasme voor het nieuwe medium was terecht groot (hoewel sommigen het nu alweer 'niets' blijken te vinden), zijn oordeel over de lp ("gaslicht") onterecht. Maar dat hij triomfantelijk riep: "Nu kan ik het hele repertoire nog eens en veel beter opnemen!" bleek onzin. Muzikaal bezien haalde hij niet meer zijn prestaties uit de jaren '50 en '60, opnametechnisch waren voornamelijk teleurstellingen het resultaat. Het loopt niet altijd goed af met 'De nieuwe kleren van de keizer'. CodaWanneer ik de hele discussie, de gehanteerde argumenten, de strijd der systemen, de ongunstige economische omstandigheden, de uiterst trage introductie, het gebrek aan behoorlijke software, de twijfels bij de in crisis verkerende industrie, de apathie bij handel en consumenten, het zeer begrensde gebruik en nog wat zaken overzie, ben ik somber over het welslagen van een mooi speeltje met m.i. te geringe, te moeilijk algemeen toepasbare gebruiksmogelijkheden. Kan men zich met succes op een heel klein marktsegment richten?Ik herinner maar weer aan die jamfabrikant die ook zijn geweldige aardbeienjam waar in een proefjaar geen vraag naar was ontstaan maar weer droef uit de schappen haalde.Mijn nemesis inbreng tegenover zoveel van weinig werkelijkheidszin getuigende hybris bij sommige nauw betrokkenen wil ik graag inslikken na bijwoning van eindelijk een overtuigende, geslaagde demo met heel verschillend materiaal. Ik kom graag en open-minded!