TELEFONISCHE GEHOORTEST
Ten gevolge van overdosering van geluid of ziekte kan het menselijk gehoor verslechteren. Ook is een bekend fenomeen dat met het klimmen der jaren ons oor ongevoeliger wordt en dat de waarneembaarheid van hoge tonen duidelijk afneemt. In veel gevallen is daar wat aan te doen. Er zijn steeds verfijnder, verder geminiaturiseerde hulpmiddelen. Een bezoek aan een in veel steden aanwezig Audiologisch Centrum met een verwijzing van de huisarts kan uitkomst bieden. Een door medewerkers van de VU ontwikkelde telefonische gehoortest kan echter al uitkomst bieden voor een snelle bestandopname. Na ongeveer vier minuten weet de beller in welke mate hij of zij slechthorend is.
“Uw gehoor is onvoldoende” zegt een mannenstem bijvoorbeeld door de telefoon. Dat kan ruw op het dak vallen, al vreesde men soms al het ergste. De omgeving zegt al vaker dat de tv te hard aanstaat en dat degene in kwestie steeds luider moet worden aangesproken. Nog maar eens de 1 van het menuprogramma op de telefoon indrukken voor een herhaling, maar de computer aan de andere kant blijft onverbiddelijk: onvoldoende. Aangeraden wordt contact op te nemen met de huisarts, een KNO specialist of een audicien.
Sinds begin 2003 is een gehoortest die het VU medisch centrum in Amsterdam in samenwerking met het LUMC in Leiden de afgelopen jaren ontwikkelde opgewaardeerd tot Nationale Hoortest. Wie 0900-4560123 (35 eurocent per minuut) intoetst, hoort direct daarna hoe het met het gehoor is gesteld. Eerst vraagt een computerstem naar leeftijd en geslacht van de beller. Gegevens die niet nodig zijn voor de eigenlijke test, maar die de ontwikkelaars gebruiken om de test verder te ontwikkelen en verbeteren en natuurlijk om een idee te krijgen van de gehoortoestand in Nederland.
De test die volgt is een zogenaamde spraak-in-ruis-test. Die simuleert een situatie waar veel mensen die wat minder goed horen moeite mee hebben: spraakverstaanbaarheid met achtergrondlawaai (het zg. cocktailparty effect). De beller krijgt twintig keer drie cijfers achter elkaar te horen met flinke ruis daar doorheen. Na elke cijfercombinatie registreert de beller met de druktoetsen van zijn telefoon welke getallen hij heeft gehoord. Het niveau wordt aangepast aan de antwoorden; iemand die een behoorlijke gehoorschade heeft opgelopen zal de test niet als moeilijker ervaren dan iemand met een goed gehoor.
Zijn de twintig cijfercombinaties afgehandeld, dan volgt – we zijn nu ongeveer vier minuten verder – direct de uitslag. Een uitslag die heel serieus moet worden genomen. De resultaten komen namelijk goed overeen met de in Nederland gewaardeerde Plomptest die ook met spraakinruil werkt. Daarnaast is de test ook beproefd bij een groep van duizend oudere mensen.
Wel is het verstandig de proef in een rustige omgeving en geconcentreerd te ondergaan. Gebruik buitenshuis van een krakende of ruisende mobiele telefoon moet bijvoorbeeld sterk worden ontraden. Daarentegen is het geen bezwaar dat de beller slechts één oor aan de telefoon heeft omdat mensen van nature bij het telefoneren hun beste oor gebruiken. Dat geeft trouwens meteen een indicatie van de gunstigste situatie. Gehoorschade treedt ook meestal symmetrisch op.
Om het voor de beller niet te moeilijk te maken, is bij de diagnose gekozen voor een grove categorie-indeling: goed, onvoldoende en slecht. Goed is daarbij ook werkelijk goed. De commercie heeft geen enkele invloed gehad op de test.
Gehoopt wordt dat de neutrale telefoonlijn een eerste stap kan betekenen naar het vroegtijdig aanpakken van een sluipend probleem dat vaak te laat wordt onderkend of serieus genomen. In tegenstelling tot een wijsheid suggererende bril geldt een gehoorapparaat nog altijd ten onrechte als een handicap. Naar schatting zijn er momenteel anderhalf miljoen Nederlanders met gehoorschade en hun aantal neemt onder discobezoekers en diskmangebruikers snel toe. Daarvan heeft maar ongeveer een half miljoen een gehoorapparaat. Veel anderen lijden onder toenemende vereenzaming; de problemen liggen ook voor een groot deel in de sociale sfeer. Maar waarom zou men zich nodeloos allerlei voorhanden, vooral ook muzikale geneugten laten ontnemen? De telefonische test is simpel en laagdrempelig. Een aanrader voor mensen die hun gehoor serieus nemen.