SCHUBERT: ARPEGGIONE SONATE

De arpeggione, een door J.G. Staufer in 1823 ontwikkeld soort tussending tussen gitaar en violoncello (een soort met de strijkstok bespeelde 6-snarige gitaar of guitar d’amour met een bereik van 2 octaven: E tot e’) stond in het Wenen van Schubert ter discussie toen deze er een sonate met pianobegeleiding voor schreef. De gitarist Vincenz Schuster schijnt de enige professionele speler te zijn geweest en hij was het die bij Schubert een sonate bestelde. Had het instrument nooit bestaan dan zouden de historici op het gebied van de muziekinstrumenten het zich nu slechts als een omineuze zonderling beschouwen.

Hoewel het nog steeds aan een echte ‘authentieke’ versie ontbreekt, geeft de transcriptie die Olga Fransen van het werk voor 2 gitaren maakte toch een indruk van het destijds ongeveer bedoelde klankbeeld. In elk geval overtuigt ze met Esther Jansen in een heel muzikanteske, levendige verklanking (Etcetera KTC 1256). Maar die vormt met een speelduur van slechts 23’10” op een aparte cd wel als een soort toegift bij Die schöne Müllerin, ook bijzonder gedaan door Maarten Koningsberger met beide gitaristen.

Tegenwoordig wordt het werk vrijwel uitsluitend op een cello gespeeld, hoewel er ook altviolisten als Joeri Bashmet en een klarinettist als Gervase de Peyer zijn die zich over het stuk ontfermden.

Het werk lijdt enigszins aan een onderschatting die onterecht is. Mits goed uitgevoerd bezit het werk een enorme panache, direct te beginnen met de eerste melodie die is vervuld van zwier, vermengd met enige echt Schubertiaanse melancholie. Het adagio is weer zo’n Lied ohne Worte en de finale, een allegretto, is vol heerlijke thema’s die echter niet volledig zijn uitgewerkt.