STRAUSS DYNASTIE: DANSEN

Op het label Marco Polo bestaat een 50-delige Joh. Strauss jr. en een 17-delige Josef dito collectie. Wie niet bang is voor een forse overdosis kan zijn gang gaan. Hoe is het zo gekomen?

Toen Johann Strauss sr. Op 45-jarige leeftijd in Wenen overleed schreef een krant dat Wenen niet alleen moest rouwen om een groot musicus, maar ook omdat deze net als sommige voorgangers (Mozart, Schubert) veel te jong was overleden. Vijftig jaar later herhaalde die scribent bij de dood van Johann Strauss jr. (1825-1899) zichzelf en riep controversiële gedachten op door te beweren dat het produceren van een lange reeks walsen evenveel respect verdiende als het schrijven van symfonieën en sonates zoals Schubert dat deed.

Bewonderaars van de Strauss familie en vaste kijkers naar de traditionele Weense Nieuwjaarsconcerten heeben nog steeds moeite andere liefhebbers van klassieke muziek ervan te overtuigen dat de muziek uit de Straussdynastie meer is dan een illustratie van het wufte vermaak van de Weense noblesse. En inderdaad: men moet bewondering hebben voor iemand die honderden memorabele stukken schrijft binnen het technisch zeer beperkte kader van de Weense wals. De composities van de oudere Strauss zijn vaak nog wat conventioneel en kortademig, maar met zijn Radetzky mars schreef hij een stuk dat het symbool van de militaire macht van de Habsburgers werd, net zoals zijn zoon met An der schönen blauen Donau een werk produceerde dat het toonbeeld werd voor het stralende hedonisme uit het keizerlijke Wenen voordat dit in verval raakte.

Behalve de beide Johanns was daar met name ook nog Josef (1827-1920), Johanns jongere broer, die zo’n 280 stukken schreef, maar die toch over het geheel niet het niveau van de walskoning haalde. Vrijwel niemand zal het in zijn hoofd halen om die bovengenoemde integrale Strauss series aan te schaffen, laat staan ze in extenso te beluisteren.

Aantrekkelijker lijken enige selecties. Denkend aan de walsen, polka’s en andere dansen van de Strauss dynastie zijn het vooral de geschakeerde Weense Nieuwjaarsconcerten die voor de geest komen. Beter dan de meeste andere compilaties schenken ze voldoening. De Wiener Philharmoniker zijn niet het beroerdste ensemble om dit idioom stijlvol weer te geven. Te beginnen met Krauss (Preiser 90336) en Boskovsky (Decca 448.572-2, 417.706-2, 468.489-2) en vollediger met 86 titels op 6 cd’s (Decca 455.254-2).

Hier een keus uit de Nieuwjaarsprogramma’s die de meeste indruk maakten:

Boskovsky 1979 (Decca 448.572-2).

Maazel 1980 (DG 400.040-2).

Maazel 1982 (DG 453.052-2).

Karajan 1987 (DG 419.616-2).

Muti 2000 (EMI 567.323-2).

Harnoncourt 2001 (Teldec 8573-83563-2).

Ozawa 2002 (Philips 468.999-2).

Los van Nieuwjaar zijn er uiteraard meer goede Straussalbums, zoals:

Fiedler (RCA 09026-61688-2).

Harnoncourt (Teldec 3984-24489-2).

Karajan (DG 400.026-2, 437.255-2, 449.768-2).

Welser-Möst (EMI 754.089-2).

VHS videoband en DVD video

Harnoncourt. Teldec 8573-86347-2 (dvd)

Karajan. Sony SVD 45985 (dvd)

Kleiber. DG 073-024-9 (dvd)

Ozawa. TDK WPNK 02 (dvd)