MOZART: PIANOCONCERT NR. 20
Gedurende ongeveer de helft van zijn korte leven componeerde Mozart pianoconcerten waarmee hij in het kader van zogenaamde Akademien en abonnementsconcerten zelf optrad (en geld verdiende). In een brief aan zijn vader Leopold beschreef hij ooit wat hem bij het componeren voor de geest zweefde, namelijk: “das Mittelding zwischen zu schwer und zu leicht: hie und da können auch kenner allein satisfaction erhalten, doch so, dass die nichtkenner damit zufrieden sein müssen, ohne zu wissen warum.”
Dit 20e concert, in d KV 466, wekte de bewondering van Beethoven en het is niet moeilijk te gissen waarom. Vergeleken met de meeste vroegere pianoconcerten is hier namelijk sprake van en veel grotere emotionele inhoud en een aanzienlijk duisterder stemming. Het dreigend klinkende begin van het eerste deel met zijn nadrukkelijke syncopen die een sfeer van dreigende spanningen wekken, schijnt te anticiperen op de ruwe schaduwwereld van Don Giovanni, de opera die twee jaar later ontstond. Deze gespannen stemming wordt gecompenseerd in de kalme, zonnige Romanze welke pas twee jaar later ontstond en die door de critici als te kalm werd ervaren. Maar Mozart verwachtte ook zeker dat het thema telkens bij terugkeer door de solist zou worden versierd en wanneer dat niet gebeurt, blijft die kalmte onverstoord. De finale is een adembenemend onbesuisd deel dat met een dramatisch stijgend arpeggio, bekend als “Mannheimse raket” begint. Ook hier weer worden schaduwen op Don Giovanni vooruitgeworpen door de wijze waarop episoden vol furieuze energie en komische opera buffa stijl elkaar afwisselen.
Natuurlijk ontbreekt het niet aan de nodige fraaie opnamen van populaire werk, te beginnen bij bijvoorbeeld Curzon (Decca 417.288-2), Gulda (DG 423.686-2), Zacharias (EMI 749.899-2) en de poging van Bilson (Archiv 419.609-2) met historische instrumenten. Bij de actueler versies zijn het vooral Perahia (Sony 42241), Brendel (Philips 462.622-2) en Schiff (Decca 430.510-2) die imponeren. Met een absolute voorkeur voor laatstgenoemde.