JANACEK: TARAS BULBA

 Taras Bulba is een uitermate levendige en tamelijk bloederige ‘Rapsodie voor orkest’ die verhaalt van de dood van de Oekraïense kozakkenaanvoerder Taras Bulba en zijn beide zonen in een veldslag uit 1628 tegen de Polen. Het driedelige werk is gebaseerd op de door Gogol navertelde geschiedenis. In beide begindelen wordt de slag bij Dubno en de dood van beide zonen geschilderd, in het derde de gevangenneming van Bulba en zijn executie. Al met al een compositie over een kwalijk scenario vol van dood en marteling, maar ook een stuk waarin een goed evenwicht moet worden gevonden tussen volledige passie en subtiliteit. Een orgelpartij is fijnzinnig geïntegreerd in het eerste deel, maar verleent ook veel welsprekende kracht aan de triomfantelijke apotheose met de visie op een voorspoedige toekomst voor de kozakken.

Van het werk bestaat een bijzondere historische mono-opname van het Tsjechisch filharmonisch orkest o.l.v.  Václav Talich uit 1953 (Supraphon 11.1905-2). Een latere Suprahonuitgave met het Staatsorkest Brno o.l.v. Jílek maakte een goede, idiomatische indruk, maar klinkt ook bepaald niet geweldig. Een stuk beter voldoet de Weense uitvoering onder Charles Mackerras (Decca 448.255-2 (2 cd’s) Het Weens filharmonisch orkest zorgt voor gewicht en body, ook voor wat meer brille dan gewoonlijk en de ruige dansritmen krijgen het volle pond. Boven de middelmaat is ook de uitgave van  Bělohlávek (Chandos CHAN 9080), maar de mooiste versie komt van het Orkest van de Beierse omroep o.l.v. Rafael Kubelik (DG 476.2196) dat vooral heel virtuoos en met krachtig vertoon van het koper en opwindend is in de twee laatste delen en zo voor ware grandeur zorgt.