HINDEMITH: SYMFONIE MATHIS DER MALER

Het kunstenaarsdrama rond Matthias Grünewald die het kerkaltaar van Isenheim schilderde, is door Hindemith tot een zevendelige opera verwerkt. Dat altaarstuk wordt gekenmerkt dor felle kleuren en heel grafische uitbeeldingen van het menselijk lijden. Aan het begin van de twintigste eeuw kreeg het werk een soort talisman rol, zeker voor expressionistische kunstenaars.

Met zijn opera over dit gegeven wilde Hindemith waarschijnlijk bereiken dat het publiek parallellen zou trekken met de eigen tijd door Mathias te beschrijven als iemand “die gekweld door duivelse twijfels de afbraak van een nieuwe tijd doormaakte”.

In elk geval is Mathis der Maler een krachtig, zij het enigszins breedsprakig werk. Wie die complete opera teveel van het goede is – hoewel er twee heel mooie opnamen van bestaan: Kubelik (EMI 555.237-2) en Albrecht (Wergo  CD 6255-2) – kan terecht bij de bescheidener dimensies van de driedelige symfonie met achtereenvolgens de delen Engelkonzert, Grablegung en Versuchung des heiligen Antonius. Het geheel is een vrij melodieuze compositie met de finale met in het bijzonder het grootse koperkoraal als een van de mooiste, sensationeelste uitingen van Hindemith.

Die symfonie was al voltooid voordat de opera klaar was om Wilhelm Furtwängler tijdens een tournee te laten uitvoeren, maar het werk werd door de nazi’s snel als entartete Musik in de ban gedaan. Wel heeft Hindemith zelf er nog in 1934 een opname van gemaakt (Schwann 311342-2) en later in 1955 nogmaals (DG 427.407-2).

Maar dit werk was toch meer een kolfje naar de hand van Karajan (EMI 566.109-2) en Ormandy (Sony 53258). Intussen is bij recentere versies wel duidelijk sprake van een betere opnamekwaliteit, vandaar dat de voorkeur intussen vooral uitgaat naar Blomstedt (Decca 421.523-2). Hij brengt het mooist het voor Hindemith zo typische klankgemiddelde in een redelijk verinnerlijkte lezing naar voren.