CHOPIN: DE 21 NOCTURNES
 

Niet alleen de dichter Friedrich von Hardenberg, beter bekend onder de naam Novalis, heeft “Hymnen aan de nacht” gezongen. Ook musici die zichzelf als dichter beschouwden voelden zich daartoe geroepen (Wagner!). Net als trouwens componisten die gewoon niet meer dan dat wilden zijn. In een tot de Ierse componist John Field teruggaande traditie van nocturnes, korte, dromerige nachtstukken voor piano waarin een expressieve melodie in de rechter hand mild wordt ondersteund door gebroken akkoorden in de linker hand staan ook Chopins liefst 21 Nocturnes. Het zangerige karakter is deels ook afgeleid van de bel canto aria’s van Bellini’s opera’s. Maar Chopin gaat in de ontwikkeling van het genre stukken verder dan Field door meer emotie toe te voegen. Hij vestigde er  zijn grote reputatie mee in de Parijse salons. Omdat niet altijd twee postuum gepubliceerde exemplaren in aanmerking worden genomen, spreekt men gewoonlijk van “de” 19 nocturnes.

Geconfronteerd met het harmonisch verloop van deze stukjes moet een pianist veel sensibiliteit opbrengen om de in het notenbeeld verankerde Italiaanse dolcezza tot zijn recht te laten komen. Deze Nocturnes zijn nooit meer door iemand zo fijnzinnig uitgevoerd als door Rubinstein (RCA 09026-63049-2) en Pires (DG 447.096-2). Hoewel de pianoklank bij Rubinstein tengevolge van een niet optimale opnametechniek nooit in volle omvang werd gedocumenteerd, wordt hier hoorbaar hoe beklemmend en ontroerend deze muziek kan zijn, hoe temperamentvol, vurig en broos hij kan klinken. Pires is nog verdroomder, fijnzinniger, inniger en zij moet de eerste keus zijn.  Ook Ashkenazy (Decca 414.564-2) speelt op dit hoge niveau en zijn reeks van 21 is echt integraal, net als bij Pires. Bewonderaars van de volgende pianisten kunnen hun eigen prioriteit bepalen bij Arrau (Philips 464.694-2), Hewitt (Hyperion SACDA 67371/2), Pollini (DG 477.5718) en Barenboim (DG 453.022-2). Pollini (DG 477.5718) kan men ditmaal beter vermijden vanwege zijn teleurstellend prozaïsche aanpak.