Religiositeit als voorwaarde om van Pergolesi te genieten

In een wat provocerende bijdrage in de NRC van 5 september 2013 schreef Frank van Vree, decaan van de faculteit geesteswetenschappen over de noodzaak van de kennis van een culturele erfenis in het algemeen en een eigen religieuze ervaring in het bijzonder om optimaal te kunnen genieten van de esthetische inhoud van bijvoorbeeld het Stabat Mater van Pergolesi om slechts zijn muziekverwijzing eruit te pikken. 

Akkoord wat het eerste deel van die stelling betreft, maar moet de luisteraar werkelijk zelf godsdienstig zijn om optimaal van die muziek te genieten? Zijn klacht is niet nieuw: zonder enige bijbelkennis is menige wortel van de kunst moeilijk te kennen en te begrijpen, maar moet men als kunstgenieter daar zelf ook nog religieus voor zijn en het ‘christelijk erfgoed’ te koesteren?

Zou deze luisteraar dan consequent doorgeredeneerd niet ook per se Rooms Katholiek en niet Gereformeerd moeten zijn om optimaal te kunnen beleven en genieten? En nog consequenter doorgeredeneerd: zouden niet alle uitvoerenden van Bachs Matthäus Passion Lutheranen moeten zijn en die van Bruckners Missen R.K.?

Is het niet veel belangrijker om zich open te stellen voor deze muziek en voor wat deze in al zijn schoonheid uitdrukt? Moet je echt in Jezus geloven of volstaat kennis van bijvoorbeeld het evangelie? Belangrijker is toch dat de muziek emoties oproept bij de luisteraar, diens stemming beïnvloedt.

Als niet-gelovige, wel beschikkend over enige eruditie, heb ik nooit het gevoel gehad iets te missen in dit opzicht.