JESSYE NORMAN: EEN BAANBREKENDE ZANGERSLOOPBAAN
Er zijn voortreffelijke zangeressen en er zijn diva’s. Beide soorten zijn heel verschillend. De eersten maken indruk mer hun grote muzikale en dramatische vaardigheden, de tweede groep beschikt ook over die vermogens, maar hun aantrekkingskracht berust op iets dat dieper gaat: een emotionele band met de kunstenaar die gebaseerd is op charisma. De 30 september 2019 in een ziekenhuis in New York aan complicaties van een in 2015 opgelopen dwarslaesie die haar tot een rolstoel dwong overleden 74-jarige Amerikaanse dramatische sopraan Jessye Norman behoorde tot de tweede categorie.
Norman was een baanbrekende zangeres en een van de weinige gekeurde zangeressen die het tot wereldster op het operatoneel bracht met haar optredens in de Weense Staatsoper, La Scala in Milaan en de Met in New York waar ze de titelrol vervulde in opera’s als Carmen, Aïda en Tristan und Isolde. Maar ze was allerminst beperkt tot de opera en zong ook (orkest)liederen en naast klassieke muziek ook negro spirituals en jazz songs van Duke Ellington.
Jessye Norman werd 15 september 1945 geboren in Augusta (Georgia) ten tijde van de rassenrellen. Ze kwam uit een muzikaal gezin en zong als kind in de kerk, kreeg later een studiebeurs om muziek te studeren aan de Howard universiteit in Washington DC en later aan het conservatorium in Michigan. ‘Ik herinner me geen enkel moment in mijn leven dat ik niet wilde zingen’.
Haar succesvolle debuut als operazangeres maakte Norman in 1969 in Berlijn; ze vestigde zich in Europa en pas in 1983 volgde haar eerste optreden in de Met. Ze imponeerde later in de hele wereld pers en publiek met haar schitterende vocalen. Haar stem werd ooit beschreven in deze termen: ‘Haar stem is als een enorm ruime villa met zonverlichte kamers, smalle gangen en duistere kelders.’
In 1997 was Norman als 52-jarige de jongste die ooit de Kennedy Center Honor ontving. Ze kreeg ook een National medal of arts uit handen van president Obama, diverse eredoctoraten (Juilliard, Harvard en Yale), won 15 Grammy’s. De eerste in 1985 voor haar vertolking van liederen van Ravel. In Frankrijk werd ze geëerd en werd een orchidee naar haar genoemd.
Eén van haar glansrollen in de Met waar ze aan tachtig producties meewerkte, was de rol van Cassandra in Berlioz’ Les Troyens in het seizoen 1983/4.
In 1990 werd in Augusta het Jessye Norman amfitheater geopend en in 2003 de Jessye Norman School of Arts. Steeds pleitte ze voor meer aandacht voor Afro-Amerikaanse zangers. In 2006 kreeg ze de de oeuvreprijs Edison Klassiek.
Een paar opnamen om zich aan Jessye Norman te herinneren
Beethoven: Missa solemnis. DG 435.770-2.
Mahler: Das Lied von der Erde. DG 439.948-2, Philips 411.474-2.
Mahler: Lieder eines fahrenden Gesellen. Philips 426.257-2.
Ravel: Les nuits d’été; Shéhérazade. Philips 412.493-2.
Wagner: ‘Liebestod’ uit Tristan und Isolde. DG 423.613-2.
The Jessye Norman collection. Philips 422.893-2 (2 cd’ s).
The very best of Jessye Norman. Warner 509996217-2.
Spirituals in concert. DG 429.790-2.
Roots: My life, my song. Sony 88697-64263-2.
I was born in love with you. Philips 464.537-2.