Dirigent James Levine die meer dan vier decennia artistiek leider was van de Metropolitan Opera in New York en daarnaast ook in Europa nog vele gastdirigentschappen waarnam, is 17 maart in Palm Springs in Californië op 77-jarige leeftijd overleden.

Hij debuteerde daar in 1971 en werd een van de belangrijkste dirigenten van het instituut met in totaal 2.552 voorstellingen op zijn naam waarvan hij in 1976 ook artistiek directeur werd. Maar zijn carrière eindigde vrij roemloos, niet alleen omdat de algemeen manager Peter Gelb hem in 2016 dwong terug te treden als gevolg van de ziekte van Parkinson, maar ook omdat hij in 2017, een dag nadat hij het Requiem van Verdi had gedirigeerd, werd gedwongen af te treden as gevolg van seksuele intimidatie.

Om na te gaan in hoeverre daarvan sprake was, werd met zeventig mensen gesproken. Die droegen voldoende bewijs aan om het ontslag te rechtvaardigen. Een schadeclaim van Levine werd door de rechter afgewezen

Hij had een come-back willen maken in januari 2021 met uitvoeringen van Ein Deutsches Requiem van Brahms in Florence, maar dat ging niet door als gevolg van de Coronacrisis.

‘Geen artiest heeft gedurende het 137-jarig bestaan van dit instituut zo’n grote invloed gehad. Hij verhoogde het muzikale niveau tot nieuwe, grotere hoogten sinds 1983’. Van 2004 tot 2011 was Levine ook muziekdirecteur van het Boston Symfonie orkest.

James Levine werd beschouwd als de grootste Amerikaanse dirigent na Leonard Bernstein sinds 1990, maar de afgelopen tien jaar werd zijn gezondheid een groot probleem. Sinds 2001 dirigeerde hij - net als Hans Vonk op het laatst zittend in een stoel. Zijn gezondheid ging nog verder achteruit toen hij in 2006 op het podium van het Boston Symfonie Orkest tijdens het slotapplaus viel en een schouder brak.

In 2008 werden eerst zijn nieren operatief verwijderd en het jaar daarop werd hij voor hernia behandeld. Maar daarmee was het niet gedaan want in 2011 werd hij geopereerd aan wervelkanaalvernauwing. Daarna dirigeerde hij nog vanaf een elektrisch aangedreven rolstoel.

Hij trad regelmatig op met de Philharmoniker in Berlijn en Wenen, maakte daarmee ook opnamen, maar in Nederland trad hij zover na te gaan niet op.

Als onbevooroordeelde muziekliefhebbers kunnen we gelukkig nog genieten van zijn mooiste opnamen op cd en dvd uit deze lijst:

 

Beethoven: Pianoconcerten nr. 1 en 5. Yevgeny Kissin met het Philharmonia orkest. Sony SK 628926.

 

Beethoven: Missa solemnis. Cheryl Studer, Jessye Norman, Placido Domino, Kurt Moll met het Weens filharmonisch orkest, het Leipzigs Omroep- en het Zweeds omroepkoor. DG 435.770-2.

 

Berg: Vioolconcert; Rihm: Gesungene Zeit. Anne-Sophie Mutter met het Chicago symfonie orkest. DG 437.093-2,

 

Berlioz: Les nuits d’été. Anne-Sofie von Otter met het Berlijns filharmonisch orkest. DG 445.523-2.

 

Giordano: Andrea Chénier. Placido Domingo, Renata Scotto, Sherrill Milnes, Maria Ewing. RCA 74321-39499-2.

 

Lieberson: Nerudaliederen. Lorraine Hunt-Lieberson met het Boston Symfonie orkest. Nonesuch 7559-79954-2.

 

Mascagni: Cavalleria rusticana. Renata Scotto, Placido Domingo, Pablo Elvira, Isola James. RCA 74321-39500-2.

 

Mendelssohn: Symfonieën nr. 3-5. Berlijns filharmonisch orkest. DG 427.670-2.

 

Puccini: Manon Lescaut. Mirella Freni, Luciano Pavarotti, Giuseppe Taddei, Cecilia Bartoli. Decca 440.200-2.

 

Rachmaninov: Pianoconcert nr. 3. Arcadi Volodos met het Berlijns filharmonisch orkest. Sony 50997.06438-4.

 

Saint-Saëns: Symfonie nr. 3; Dukas: De tovenaarsleerling. Simon Preston met het Berlijns fillharmonisch orkest. DG 419.617-2.

 

Smetana: Ma vlast. Weens filharmonisch orkest. DG 459.418-2.

 

Verdi: Aida. Alrike Milo, Dolora Zajick, Sherrill Milnes met het ensemble van de Metropolita Opera. DG 073-001-9 (dvd). 

 

Verdi: La forza del destino. Leontyne Price, Placido Domingo, Sherrill Milnes met het Londens symfonie orkest. RCA 74321-39502-2.

 

Verdi: Otello. Placido Domingo, Renée Fleming, James Morris en het Ensemble van de Metropolitan Opera. DG 073-092-9 (dvd).

 

Verdi: La Traviata. Teresa Stratas, Placido Domingo. Cornell MacNeill. Mauricio Barbacini met het Ensemble van de Metropolitan Opera. DG 073-4364-8 (dvd).

 

Wagner: Die Meistersinger von Nürnberg. James Morris, Ben Heppner, Karita Mattila, René Pape, Thomas Allen. DG 073-0949 (dvd).

 

Wagner: Der Ring des Nibelungen. James Morris, Christa Ludwig, Siegfried Jerusalem, Heinz Zednik, Anne Häggander, Matti Salminen, Jan Hendrik Rootering. DG 073-043, 073-036, 073-049, 073-037 en 073-040 (dvd).