Een tragisch bericht: De Duitse mezzo-sopraan Christa Ludwig overleed op 93-jarige leeftijd thuis in Klosterneuburg even buiten Wenen. Ze werd 16 maart 1928 in Berlijn geboren uit een zangersechtpaar en groeide op in Aken waar haar vader tenor was aan de plaatselijke opera. Haar moeder Eugenie was haar enige lerares en bleef haar tot het eind van haar leven coachen.

De eerste rol die ze zong was Prins Orlovsky in Die Fledermaus van Strauss in 1946. In 1955 zong ze voor het eerst bij wat haar tweede tehuis zou worden, de Weense Staatsopera, Cherubino in Mozarts Le nozze di Figaro. In totaal zong ze in Wenen 42 rollen tijdens 769 voorstellingen. Voeg daaraan nog en groot aantal (119) toe die ze in New York aan de Met zong. Maar ze was ook regelmatig te horen in Londens Covent Garden, de Parijse Opéra (en kreeg een Légion d’honneur) en Chicago. Haar grootste bekendheid kreeg ze gedurende de jaren 1950 en 1960.

De zangeres was dertien jaar getrouwd met de bariton Walter Berry met wie ze samen ook de nodige opnamen maakte. In 1970 scheidde ze van hem in in 1972 hertrouwde ze met de Franse acteur Paul-Emile Deiber.

Dorabella in Mozarts Cosí fan tutte, Leonore in Beethovens Fidelio, Octavian en Marschallin in Strauss’ Rosenkavalier en Kundry in Wagners Parsifal waren haar glansrollen in de opera. Ze werkte een aantal keren samen met Elisabeth Schwarzkopf en Maria Callas.

‘Zingen was voor mij even natuurlijk als lopen’ zei ze ooit en een hoge mate aan zelfdiscipline (niet roken, niet drinken) zorgde dat haar stem zolang op hoog niveau intact bleef: ‘Ik denk dagen nacht aan mijn stembanden’. Maar ze had ook last van faalangst voor en zelfs tijdens voorstellingen. ‘De voldoening na een goed optreden wordt al gauw gevolgd door een zekere angst voor de volgende’. Maar ze vond ook dat ze voortdurend in een droomwereld leefde.

Wel moest ze in 1970 kort haar loopbaan even onderbreken omdat er een paar aders in haar keel waren opengebroken. 24 december 1994 zette ze in Wenen als Klytemnestra in Strauss’ Elektra een punt achter haar loopbaan. Maar ze gaf daarna nog menige masterclass voor jonge zangers; in oktober 2014 nog aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag.

Zelf heb ik haar eenmaal gehoord tijdes het Luzern Festival 1960 met  Ernst  Häfliger en Otto Klemperer met het Philharmonia orkest

Ze heeft dit werk vaker opgenomen: met Waldemar Kmennt, Carlos Kleiber  en het Weens Symfonie orkest (Buiva Era 2224), met René Kollo en her Berlijns filharmonisch orkest orkest o.l.v. Herbert von Karajan (Foyer CF 2056) in 1972, met René Kollo en het Israël filharmonisch orkest o.l.v. Leonard Bernstein (Sony SK 42201) in 1985 en met René Kollo en het Berlijns filharmonisch orkest o.l.v. Herbert von Karajan (DG 419.058-2) in 1986.

 

Selectieve discografie

 

Bartók: Hertog Blauwbaards burcht. Met Walter Berry en het Londens symfonie orkest o.l.v. István Kertész. (Decca 414.167-2). 1965

 

Beethoven: Symfonie nr. 9 in d op. 125. Met Aase Nordmo-Lövberg, Waldemar Kmennt, Hans Hotter en het Philharmonia orkest en -koor o.l.v. Otto Klemperer. (EMI 763.359-2). 1956

 

Beethoven: Symfonie nr. 9 in d op. 125. Met Gundula Janowitz, Jess Thomas, Walter Berry en het Berlijns filharmonisch orkest o.l.v.Herbert von Karajan. (DG 073.4103, dvd). 1968 

 

Beethoven: Fidelio op. 72. Met Jon Vickers, Gottlob Frick, Walter Berry, Franz Crass, Gerhard Unger, Ingeborg Hallstein en het Philharmonia orkest en -koor o.l.v. Otto Klemperer. (EMI 555.170-2).

 

Berlioz: Roméo et Juliette op. 17. Met Michel Sénéchal, Nicolai Ghiaurov en het Wens Filharmonisch orkest en koor o.l.v.Loin Maazel. (Decca 425.053-2 ,2 cd’s). 1977

 

Bernstein: Symfonie nr. 1 ‘Jeremiah’. Met het Israël filharmonisch orkest o.l.v. Leonard Bernstein. (DG 415.964-2). 1977

 

Bernstein: Candide. Met Jerry Hadley, June Anderson, Nicolai Gedda, Della Jones en het Londens symfonie orkest o.l.v. Leonard Bernstein. (DG 474.472-2). 1989

 

Mahler: Symfonie nr. 2. Met Kathleen Battle en het Weens filharmonisch orkest o.l.v. James Levine. (Orfeo C 837.112 B). 1989

 

Mahler: Das Lied von der Erde. Met Fritz Wunderlich en het Philharmonia orkest o.l.v. Otto Klemperer. (EMI 747.231-2). 1966

 

Mahler: Des Knaben Wunderhorn. Met Walter Berry en Leonard Bernstein. (Sony 515303-2, 2 cd’s). 1968

 

Mozart: Cosí fan tutte KV. 588. Met Elisabeth Schwarzkopf, Alfredo Kraus, Giuseppe Taddei, Walter Berry en het Philharmonia orkest en -koor o.l.v. Karl Böhm. (EMI 79.330-2). 1962

 

Mozart: Le nozze di Figaro. Met Elisabeth Schwarzkopf, Irmgard Seefried Erich Kunz, Dietrich Fischer-Dieskau en het Ensemble van de Weense Staatsopera o.l.v. Karl Böhm. (Gala GL 100.601, 3 cd’s). 1957

 

Schubert: Winterreise. Met James Levine. (DG 423.366-2). 1986 

 

Schubert: Liederen. Met Irwin Gage. (DG 431.476-2). 1974

 

Liederen en aria’s van Purcell, Händel, Haydn, Gluck, Beethoven, Schubert, Schumann, Rossini, Brahms, Wolf, Wagner, Reger, R. Strauss, Mahler, Berg, Ravel, Rachmaninov. Met Gerald Moore e.a. (Warner 2956.90205, 11 cd’s). 1957 - 1972

 

Liederen van Schubert, Mahler., Bernstein, Wolf, R. Strauss. Met Charles Spencer. (ArtHaus 102.149, dvd). 1994

 

Strauss, R.: Elektra. Met Hildegard Behrens, Nadine Secunde, Ragnar Ulfung, Jorma Hynninen en het Boston symfonie orkest o.l.v. Seiji Ozawa. (Philips 478.5798). 1988

 

Strauss, R.: Der Rosenkavalier. Met Elisabeth Schwarzkopf, Terese Stich-Randall, Otto Edelmann, Eberhard Wächter, Ljuba Welitsch en het Philharmonia orkest o.l.v. Herbert von Karajan. (EMI 966.824-2). 1956

 

Strauss, R. en Wolf: Liederen. Met Erik Werba. (Orfeo C 613.031 B). 1984

 

Wagner: Parsifal. Met Dietrich Fischer-Dieskau, Gottlob Frick, Zoltán Kelemen en het Weens filharmonisch orkest o.l.v. Georg Solti. (Decca 417.143-2). 1972

 

Wagner: Wesendonck liederen e.a. Met het Philharmonia orkest o.l.v. Otto Klemperer. (EMI 705.514-2 3 cd’s). 1962

 

Wagner: Tristan und Isolde. Met Birgit Nilsson, Wolfgang Windgassen, Martti Talvela, Eberhard Wächter en het Ensemble van het Bayreuth festival o.l.v. Karl Böhm. (Philips 434.425 -2). 1966

 

Wolf: Italienisches Liederbuch. Met Dietrich Fischer-Dieskau en Daniel Barenboim. (DG 439.975-2). 1975

 

The very best of Christa Ludwig. Liederen en aria’s van Händel, Bach, Schubert, Brahms, Schumann, Rossini, Wolf, Mahler, Reger, Wagner, R. Strauss, Ravel, Saint-Saëns, Rachmaninov. Met diverse begeleiders. (EMI 764.074-2, 4 cd’s). 1957-1969

 

Farewell to Salzburg. Liederen van Schumann, Brahms, Mahler, R. Strauss. Met Charles Spencer. (RCA 9026-61547-2). 1993