Als er ooit een charismatische, individualistische, non-conformistische violist was, dan is dat de 24 december 2020 op 98-jarige leeftijd in Paris overleden Israëlische Ivry Gitlis. Hij werd in 1922 in Haifa geboren uit Russische ouders. Op zesjarige leeftijd gaven zijn ouders hem een viool. "How did I start playing? I simply wanted a violin, even though I was so small that I couldn't even play it. But I decided. I chose violin, and at age six I began.”

Al vroeg raakte Bronislaw in hem geïnteresseerd en zorgde dat de jonge Ivry in Parijs les kreeg van Geores Enescu, Jaques Thibaud en Carl Flesch. Op dertienjarige leeftijd won hij daar een eerste prijs.

Met de jaren ontwikkelde hij een heel eigen, vaak wat grillige, eigenzinnige stijl en een heel brede smaak. Zijn vertolkingen waren gedurfd, heel virtuoos, maar raakten meestal wel de kern van ht gespeelde. Er schuilt ook iets van een zigeunerstijl in zijn spel. Zijn toon is gestaald en soms op het monochrome af. Hij was ook de eersteIsraëlische musicus die in 1955 in de Sovjet Unie mocht optreden. Hij strooide ook graag met klein grut op toegiftenniveau.

Gitlis speelde ook wel pop- en jazzmuziek met John Lennon en Keith Richards. In 2017 was Gitlis nog te horen en te zien in het tv programma Podium Witteman.

 

Selectieve discografie

 

Bartók: Vioolconcert; Vioolsolosonate. Met het Weens symfonie orkest o.l.v.Jascha Horenstein. Dover HCR 5211 (lp). 1962

 

Berg: Vioolconcert; Hindemith: Vioolconcert in D; Stravinsky: Vioolconcert. Vox Legends   (70’14”). 2002 

 

Franck: Vioolsonate in A M. 8; Debussy: Vioolsonate. Met Martha Argerich. RCA 74321.98836-2 (2 cd’s, 2u.18’11”). 1976/80

 

Paganini: Capriccios op. 1 nr. 1-24. Philips 442.8960 (70’36”). 1976

 

The art of Ivry Gitlis. Vioolconcerten van Mendelssohn, Tchaikovsky, Bartók, Sibelius en Bruch. Vox Box (2u., 39’09”). 1995

 

Ivry Gitlis: De vroege jaren (1949-1963). Werken van Hindemith, Szymanowski, Bloch, Tchaikovsky, Bartók, Chausson, Moszkowski, Achron, Tartiti, Wieniawski, Bach en Brahms. Rhine Classics RH 011 (2 cd’s, 2u., 31’43”)

 

Ivry Gitlis: Portret. Paganini: Vioolconcerten nr. 1 op. 6 en 2 op. 7; I palpitti; Cantabile op.17, Vioolsonatine nr. 12 op. 3/8; Menuet; Wieniawski: Vioolconcerten nr. 1 op. 14 en 2 op. 22, Capriccio-valse; Saint-Saëns: Vioolconcerten nr. 2 op. 58 en 4 op. 62, Caprice op. 52/6; Brahms: Concert voor viool, cello en orkest op. 102; Berg: Vioolconcert; Debussy: La fille aux cheveux de lin (bew. Hartmann); Kreisler: Caprice Viennois, Schön Rosmarin, Liebesleid; Dvorak: Humoreske (bew. Kreisler); Dinicu: Hora staccato (bew. Heifetz); Massenet: ‘Méditation’ uit Thaïs; Mendelssohn: Auf Flügeln des Gesanges op. 34/2; Londonderry air (bew. Kreisler); Ravel: Pièce en forme de habanera; Sarasate: Zigeunerweisen; Brahms: Hongaarse dans nr. 1; Falla: Danse espagnole; Bartók: Roemeense volksdansen nr. 1-6. Decca 534.6246 (5 cd’s, 5u., 42’47”). 

 

Ivry Gitlis: Extravaganza. Mendelssohn: Lied ohne Worte in G op.62/25 (bew.); Sarasate: Introductie en tarantella op. 43 (bew. Heifetz), ‘Romanza andaluza’; Kreisler: Syncopation, Tambourin chinois; Falla: ‘Jota’ uit Canciones populares espanolas (bew.), ‘Danza primera’ uit La vida breve; Glazoenov: Meditation op.32; Albéniz: ‘Malaguena’ uit Espana op. 165; Brahms: Hongaarse dans nr 1 in g; Tartini: Duivelstrillersonate in g; Chopin: Nocturne in cis (bew.). Met Shuku Iwasaki. EMI 754.774-2 (53’03”). 1992 

 

Ivry Gitlis and the great tradition. Filmportret van Tony Palmer. Gonzo TPDVD 170 (dvd, 1u., 51’56”). 2012