ANNER BIJLSMA: BUIKSPREKER VAN MENIG COMPONIST

Als er in de Nederlandse cellowereld iemand ontdaan was van eigenwaan, dan was het de 17 februari 1934 un Den Haag geboren en 25 juli 2019 in Amsterdam overleden Anner Bijlsma. Als leerling van Carel van Leeuwen Boomkamp  studeerde hij aan het KC in Den Haag, Daar sloot hij zijn studie af met een Prix d’excellence.

Hij werd in 1958 solocellist van de Ned. Operastichting, won in 1959 het Pablo Casals concours in Mexico en was van 1962 - 1968 eerste cellist Concertgebouworkest. Bijlsma was getrouwd met violiste Vera Beths met wie hij heel wat opnamen maakte.

Als all-round musicus bewoog hij zich even makkelijk in alle stijlen van barok tot avant-garde. De wereld van Bach, Boccherini, Schubert was hem even vertrouwd als die van Ravel, Messiaen en Zimmermann. De barokwereld werd voor hem meteen zo authentiek mogelijk toegankelijk gemaakt door Gustav Leonhardt als inspirator. 

Zijn grote voorliefde was en bleef Bach wiens Solosuites hij tweemaal (nog steeds niet tot volle tevredenheid) opnam. Bijzonder was daarbij dat hij daarvoor grondig studie maakte van een betrouwbaar uitgangspunt: het handgeschreven manuscript van Anna Magdalena Bach die de zes Suites ‘vertaalde’ naar een leesbare partituur met aanwijzingen van haar man. Daarin volgde hij verder Harnoncourts opvatting om ’sprekend’ te articuleren.

Hij beschreef het in zijn boek Droppings uit 2015, waarin opgenomen ‘Bach, the fencing master’ en ‘Bach and the happy few’. Het ‘darmsnaren’ ensemble Archibudelli was een initiatief van Vera Beths en hem.

Aan het andere einde van het muziekspectrum was het Reinbert de Leeuw die hem warm maakte voor eigentijdse muziek, o.a. door medewerking in het Rondom Kwartet. Sinds de jaren zeventig trad Bijlsma liefst op in kleine ensembles.

Een meestercellist was hij, Anner Bijlsma die in 2006 definitief zijn loopbaan beëindigde, maar al in 1988 tijdelijk werd gehandicapt door een spieraandoening, een whiplash na een auto-ongeluk. In dat jaar 2006 werkte hij nog wel mee aan de Amsterdamse Cello Biennale.

Hij bestempelde zichzelf ooit als: ‘Ik ben maar een buikspreker van de componist’ en zei ook eens: ‘Beethoven kun je niet leren, je moet gewoon geluk hebben. De ene dag lukt het, de andere niet’.

Selectieve discografie

(uit zijn ongeveer 200 albums)

C.P.E. Bach: Celloconcerten in A, a en Bes. Met het Orchestra of the age of enlightenment o.l.v. Gustav Leonardt. Virgin 790.800-2.

Bach, J.S.: Solocellosuites nr. 1-6  BWV. 1007/12. Sony S2K 48047 (2 cd’s). Sony 887254-6387-2 (3 cd’s). 

Beethoven: Pianotrio’s nr. 7 in Bes op. 97 Aartshertog en 5 in D op.70/1 Geister. Met Vera Beths en Jos van Immerseel. Sony SK 51353.

Beethoven: Cellosonates nr. 1-5; Variaties over ’Ein Mädchen oder Weibchen’. Met Jos van Immerseel. Sony S2K 60761 (2 cd’s).

Beethoven: Cellosonates nr. 1 en 2. Met Malcolm Bilson. Nonesuch 7559-79152-2.

Boccherini: Celloconcerten nr. 1, 4, 6, 7. Met Concerto Amsterdam o.l.v. Jaap Schröder. Teldec 9031-77624-2.

Brahms: Werken voor cello en piano. Met Lambert Orkis. Sony SK 68249.

Corelli: Sonates op. 5 nr. 7, 8, 19, 11, 12 (bew.). Met Frans Brüggen en Gustav Leonhardt. RCA RD 71055.

Händel: Fluitsonates op. 1 nr. 1-7. Met Frans Brüggen, Nikolaus Harnoncourt, Gustav Leonhardt en Herbert Tachezi. Teldec 4509-97471-2. 

Haydn: Celloconcerten nr. 1 en 2; Kraft: Celloconcert. Met Tafelmusik o.l.v. Jeanne Lamon. RCA RD 77757.

Haydn: Pianotrio’s nr. 27-30. Met Vera Beths en Robert Levin. Sony SK 53120.

Hindemith: Kammermusik nr. 1-7. Met Albert de Klerk (org) en Concerto Amsterdam. Teldec 3984-21773-2 (2 cd’s).

Liszt: La lugubre gondola. Met Reinbert de Leeuw. Philips MOCCD 13367.

Kox: Celloconcert nr.1. Met het Nederlands kamerorkest o.l.v. Szymon Goldberg. Attaca BABEL 9262-1. 

Leo: Celloconcerten nr. 1-5. Met Tafelmusik o.l.v.Jeanne Lamon. ATMA ACD 2.2126.

Mendelssohn: Cellosonates nr. 1 en 2. Met Stanley Hoogland. Philips 462.070-2.

 

Messiaen: Quatuor pour la fin du temps. Met Vera Beths (v), George Pieterson (kl), en Reinbert de Leeuw. Philips 422.834-2.

Ravel: Pianotrio; Sonate voor viool en cello, liederen. Met Vera Beths, Bernhard Kruyssen en Frans Vester en Gérard van Blerk. Bayer BR 100009.

Schubert Strijkkwintet D. 956. Met Vera Beths, Lisa Rautenberg, Steven Dann en Kenneth Slowik. Sony 8888177181-2 (10 cd’s).

Schubert: Pianotrio’s nr. 1 en 2. Met Vera Beths en Jos van Immerseel. Sony SK 62695.

Vermeulen: Cellosonate. Met Reinbert de Leeuw. Donemus CV 39/41 (3 cd’s). 

Vivaldi: Celloconcerten RV. 403, 409, 413, 418, 419, 424, 547, 564. In de ‘Anner Bijlsma collection: celloconcerten en duo’s. Sony 88843-01066-2 (6 cd’s).

 

De cello in de 17e eeuw. Werken van Frescobaldi, Gabrieli, D., Jacchini, Degli Antoni. Met Lidewey Scheifes en Bob van Asperen. RCA RD 77978.