LUCIA WISSE: DE HARP ALS CREDO

 

Kom je uit een muzikale familie?

 

Ik kom uit een heel muzikaal nest. Mijn vader heeft zijn hele leven klarinet en piano gespeeld, maar koos tenslotte toch voor een studie sterrenkunde en natuurkunde omdat het meer bestaanszekerheid gaf.

Mijn moeder is fagot gaan spelen omdat mijn vader een blaaskwintet oprichtte en daarvoor nog een fagot nodig was.

Ik heb drie zussen, waarvan twee viool en een cello spelen. Sinds ons zevende jaar treden we op. We hebben alle drie – al dan niet afgemaakt – een conservatorium achtergrond. Mijn oudste (viool) zus werkt af en toe nog professioneel en geeft af en toe les, de anderen spelen nog op amateurniveau.

 

Waarom koos je uitgerekend een betrekkelijk onhandelbaar, moeilijk instrument als de harp?

 

Toen ik zes jaar was zag in de muziekinstrumentencollectie van het Haags Gemeentemuseum een harp staan, een heel mooie met engeltjes. Ik vertelde mijn vader toen dat ik die wilde hebben. Het werd daarna natuurlijk een andere, maar daar was ik even blij mee.

 

Studeerde je in Utrecht volledig af en ging je daarna voor een finishing touch naar Susanna Mildonian in Brussel? Had zij beslissende invloed op je ontwikkeling? Zo ja: waaruit bestond die?

 

In Utrecht ben ik niet afgestudeerd aangezien ik gehoordyslexie heb. Dat is vergelijkbaar met leesdyslexie, maar dan met muzieknoten. Bovendien werd mijn lerares ziek waardoor ze niet goed meer kon lesgeven.

In die tijd heb ik een masterclass gevolgd bij Susanna Mildonian in Utrecht en dat beviel zo goed dat ik had besloten bij haar lessen te gaan volgen in Brussel. Ik heb best veel van haar geleerd, maar moest wel omschakelen van de Amerikaanse methode van Emilie Boedijn naar de Franse manier van lesgeven van Susanna. Dat was best wennen en aanpassen. Omdat ik met mijn harpspel op eindexamenniveau zat en alleen nog de voor mij onhaalbare vakken moest halen ben ik gestopt op het conservatorium aangezien ik toch geen les wilde gaan geven, maar absoluut het liefst solo wilde spelen.

Door persoonlijke redenen stopte ik daarna bijna geheel met spelen en gaf ik alleen af en toe nog een concert. 

 

Na voltooiing van de harpstudie wacht met veel geluk een mooie plaats in een orkest, maar daarvoor komen niet zoveel mensen in aanmerking. Een lespraktijk is dan meestal een alternatief. Ooit overwogen? Of was de drang om recreatief of mooier nog creatief bezig te zijn altijd groter?

 

Ik heb nooit vast in een orkest gewild; ik zat daar liever als soliste voor. Les geven heb ik ook niet gedaan, ik vond mezelf geen geschikte lerares; ik kan niet goed uitleggen en ik heb weinig geduld. Ook niet met mezelf trouwens.

Maar af en toe een schnabbel met een orkest vind ik dan wel weer heel leuk en gezellig.

 

Leerde je makkelijk? Voelde je je altijd goed in je huid zitten? Ooit crisis gehad?

 

Ik leerde altijd erg gemakkelijk en had stukken er dus ook altijd vrij snel in. Wat dat betreft liep ik vooruit op mijn leeftijdgenoten, maar ik heb best moeilijke periodes gehad waarin ik even flink de weg kwijt was. Dat heeft invloed gehad op mijn spel vanaf mijn twintigste. Toen ben ik een poos stil blijven staan en merkte ik dat ik niet meer alleen op mijn talent kon blijven spelen.

 

Ooit actief geweest met een handelbaarder Keltische of Ierse harp?

 

De Keltische harp en het repertoire daarvoor spreken me helemaal niet aan.

 

Er zijn diverse harpscholen. Het bekendst is de Franse, er zijn er zelfs twee: traditioneel en Salzedo. Verder is sprake van een Russische en een Weense. Heb jij je verdiept in overeenkomsten en verschillen? 

 

Nee, ik heb me nooit zo verdiept in de manier van spelen, in de houdingen van de diverse scholen. Het enige wat ik wilde was zo goed mogelijk harpspelen en mooie muziek maken.

 

Is er met zoveel goede en bekende Nederlandse harpisten sinds Rosa Spier – Vera Badings, Phia Berghout, Ernestine Stoop, Erika Waardenburg, Edward Witsenburg, Jennifer van der Harten, Anne van Schothorst en momenteel natuurlijk Gwyneth Wentinck en Lavinia Meijer – ook sprake van een Nederlandse school?

 

Ik geloof niet zo erg aan een Nederlandse school. Er is wel veel Nederlands talent.

 

Je speelt op een Amerikaanse Wurlitzer harp; gangbaarder lijken de Salvi-achtigen. Wat maakt het verschil en hoe doorslaggevend was dat voor je?

 

Ik bezit een heel oude Wurlitzer harp. ‘The Wurlitzer Company begon in 1856 in Cincinnati, Ohio. De laatste harp werd daar in 1936 gemaakt. De nu bijzonder zeldzame Wurlitzer harpen staan bekend om hun rijke, weelderige klank, evenals om hun visuele aantrekkelijkheid.

De mijne is nu honderd jaar oud. Ik erfde hem op mijn tiende van mijn eerste lerares, Margot Flipse-Broeders. Het scheen dat zij altijd had gezegd dat mijn harp naar mij moest gaan omdat ik toen haar talentvolste leerling was. Een hele eer natuurlijk en ik ben er nog steeds dolblij mee. Maar het legde ook een enorme druk op een klein meisje; iedereen kende me en ik was alleen nog maar bezig om mezelf te bewijzen. Vanaf dat moment had ik het gevoel de beste te moeten zijn en dat ook te blijven. 

Wurlitzer harpen zijn kleiner dan de harpen die tegenwoordig worden gemaakt; ook staan de snaren dichter bij elkaar; deze instrumenten zijn ook lichter en van ander hout. Mijn leraar Edward Witsenburg heeft er twee. Eentje van Rosa Spier waar ik les op heb en die van hemzelf. Het zijn beide prachtinstrumenten. Gewaagde mening misschien, maar toch: er is geen harp die zo mooi klinkt als een Wurlitzer. Helaas heeft de mijne een nieuwe klankkast gekregen bij mijn eerste lerares. Van haar heb ik het instrument geërfd.

Hij is daar ook ooit omgevallen waarbij de hals brak; die in natuurlijk gerepareerd, maar niet echt goed. Daarom heb ik er twee jaar geleden een nieuwe hals op laten zetten omdat de oude het niet meer hield. Daardoor is hij vrij lelijk geworden, dus ben ik op zoek naar een nieuw instrument. Dat zal niet meevallen na die prachtige Wurlitzer….. 

 

Wat gaat je dat kosten op jouw professioneel niveau? 

 

Bij een nieuwe harp moet je al gauw denken aan bedragen vanaf €20.000,=. Geen sinecure dus. Een harp valt in de hoogste instrumentprijzen categorie.

 

Hoe verliep het begin van je praktische loopbaan?

 

Feitelijk begon mijn loopbaan derhalve al op mijn zevende toen ik mijn eerste concert met mijn zusje gaf. Ik ben veel opgetreden en stond op mijn tiende in de krant, speelde solostukjes in Noorwegen met een orkest waarmee ik toen op tournee was.

Ik studeerde voordat ik naar school ging, daarna en verder na het avondeten. Op mijn veertiende had ik er genoeg van en besloot ik te stoppen. Totdat ik op mijn vijftiende bij Edward Witsenburg ging studeren; ik heb nu nog steeds les, coaching van hem.

Toen hij op een gegeven moment geen tijd meer voor privé leerlingen had, ben ik naar Mapje Sewing-Keereweer gegaan. Bij haar studeerde ik het Fluit/harp concert van Mozart in. Dat heb ik op mijn zeventiende in Nederland en Tsjechië gespeeld. In de prachtigste zalen in Praag.

Ik won een aantal concoursen, trad veel solo op en gaf concerten met mijn zusjes. Daarna ging ik naar de HAVO voor muziek en dans, maar ook die heb ik niet afgemaakt. Ik zat steeds te studeren in plaats van naar de les te gaan en daar haal je het eindexamen niet mee. Er kwam dan ook weer een pauzeperiode waarin ik probeerde mijn leven op orde te brengen. Daarna keerde de regelmaat terug en ging ik in Utrecht naar het conservatorium. In de periode die toen aanbrak speelde ik veel solo met orkesten in Nederland, onder andere de harpconcerten van Händel en Ditters von Dittersdorf, het Morceau van Saint-Saëns en natuurlijk het Mozart concert.

 

Je bent heel erg present op internet met veel meer dan een eigen informatieve website.

 

Internet is van wezenlijk belang om je als musicus te laten zien en horen. Niemand kijkt meer in het telefoonboek of de Gouden Gids om een harpiste te vinden.

Het beschikken over een duidelijke, informatieve website is heel belangrijk en nuttig. Daar kunnen belangstellenden meteen gericht kiezen waarvoor ze me willen uitnodigen. Wie iemand zoekt die op een bruiloft of begrafenis kan spelen, komt linea recta ook bij mij terecht. Ik dank daar veel opdrachten aan.

Ook FaceBook is belangrijk om jezelf te promoten en te laten zien wat je kunt en doet. Mond tot mond reclame is dan de tweede fase die daarop volgt.

 

Natuurlijk was (en ben) je misschien incidenteel op de radio te horen.

 

Inderdaad af en toe en dan haast alleen op regionale zenders. Ik moet toegeven dat ik daar zelf nooit naar luister en er eigenlijk ook geen aandacht aan besteed. Ik ben heel kritisch op mezelf, perfectionistisch ingesteld en ga me dan dus ergeren.

OP tv ben ik wel geweest maar dan in een andere hoedanigheid omdat ik als model heb gewerkt en in videoclips en reclamespotjes (voor Italië, Spanje, Frankrijk) heb meegespeeld.

Momenteel monteer ik een korte film/videoclip van een stuk dat voor mij geschreven is, ik speel(harp) en acteer daar ook zelf in. Het gaat om mijn nieuwste creatie en mijn nieuwe trots!

 

Een concertagent zou kunnen helpen, maar roomt natuurlijk wel de honoraria af. Is dat een reden om liever zzp’er te zijn?

 

Ik heb geen agent, wel werk ik ook voor “artiest voor u”, een kunstenaarsbureau dat ook wel opdrachten verstrekt.

In het algemeen is het heel belangrijk om veel en erg goed te presteren, vaak op te treden zodat je naam goed rondzingt.

Dat begon eigenlijk al heel vroeg. Toen ik 17 was maakte ik een tournee door Tsjechië met het Residentie Jeugdorkest; verder speelde ik solo met het Woudschoten orkest en heel wat andere orkesten. In ‘het wereldje’ kende eigenlijk iedereen me toen al.

Daarna ben ik twaalf jaar gestopt en moest ik daarna weer echt heel hard weken, niet alleen om weer op niveau te komen, maar ook om te laten weten dat je er weer bent.

 

Om risico’s te spreiden en kansen te vergroten ben je heel veelzijdig bezig. Je ontwikkelde speciale programma’s voor bruiloften en begrafenissen om daar nog even op terug te komen. Is dat een niche die veel werk oplevert?

 

Het is voor mij gewoon een noodzaak om op bruiloften en partijen te spelen. Ik moet zeker zijn dat ik genoeg inkomen verwerf aangezien ik alleen een dochtertje moet opvoeden. Het optreden bij begrafenissen is natuurlijk van een heel andere orde, maar uit de dankbetuigingen na afloop valt af te leiden dat die de rouwenden echt troost bieden.

De eigenlijke reden dat ik weer ben gaan spelen, is omdat ik heb gemerkt dat ik met muziek veel meer dan met woorden zoveel kan geven omdat muziek misschien wel het mooiste communicatiemiddel is waarover we beschikken. Ik ben weer begonnen omdat ik iemand wilde helpen en troosten en ik daarvoor niet het juiste middel kon vinden, behalve met het gevoel, met de emotie die ik via muziek kan bieden. Ik heb dus een stuk muziek voor de persoon in kwestie opgenomen. Dat was het mooiste en beste wat ik kon doen.

Vandaar dus ook dat ik echt met heel veel liefde op een bruiloft of begrafenis speel. Ik voel me nergens te goed voor.

Ook in bejaardentehuizen speel ik vaak. Het is voor twee partijen een cadeau, de een geeft, de ander ontvangt. Eigenlijk is het jammer dat veel kunstenaars bijvoorbeeld ouderen en zwakken ten onrechte hebben afgeschreven. Ik hoop dat wanneer ik zelf oud ben ook musici de moeite nemen om voor me te komen spelen.

 

Het betekent dat je vaak kris kras door het land moet. Heb je daar aangepast vervoer voor en ben je wat dat betreft helemaal self supporting? 

 

Ik heb een Citroën Xsara Picasso waar ik de stoelen van de achter passagiers uit heb gehaald en vervangen door een matras; zo past alles er netjes in: harp, kruk, tassen, harpkar, enzovoorts.

 

Gaat dat nog verder? Doe je bijvoorbeeld ook je eigen boekhouding?

 

Daar zorg ik inderdaad zelf voor, maar ik heb wel iemand die met belastingkwesties helpt. Ik ben zo op mezelf aangewezen omdat ik echt volledig mijn projecten in mijn hoofd heb, weet wat ik wil en hoe ik dat moet realiseren. Op basis daarvan zoek ik mensen om me te helpen. Ik heb wel een vaste fotograaf die feilloos aanvoelt wat ik wil.

 

Verder werk je in een vast duo, het Duo Amica met violiste Edith Mathot samen. Hebben jullie samen ook regelmatig optredens of behoort dat tot de luxe extra’s? In ieder geval beschikken jullie over een repertoire van ongeveer een dozijn ‘klassieke’ werken, aangevuld met arrangementen film- en popmuziek. Maken jullie die bewerkingen zelf?

 

Met Edith heb ik een programma gemaakt: Een reis langs drie eeuwen muziek. Dat gaat van Pachelbel tot Orthel. We vertellen over elke periode en over de componisten. Over de veranderingen die de muziek, de stijl en ook de harp ondergingen. Dat programma hebben we zo’n twintig keer gedaan. Van theaters tot bejaarden tehuizen en het slaat zeer aan.

We zijn nu nieuwe extra stukken aan het instuderen om voor meer afwisseling te zorgen en om op onze cd komende vast te leggen. Verder spelen we op bruiloften, bij recepties, in winkelcentra, overal waar men ons wil boeken.

Sommige stukken bewerken we zelf, maar van de meeste is gewoon bladmuziek verkrijgbaar.

 

We hebben het nog niet over je repertoire gehad. Op je site staat een lijstje verdeeld over verschillende categorieën.

 

Ik beschik inderdaad over een omvangrijk en vooral heel breed repertoire. Ik krijg nieuwe stukken vrij snel ingestudeerd, kan goed lezen en heb intussen mijn techniek ook weer zo goed op peil dat ik alles weer goed kan spelen.

Er komen veel aanvragen voor bruiloften met speciale wensen. Dat is best leuk want zo speel je stukken die je zelf normaal nooit zou uitkiezen.

 

Logisch dat je ook een duo vormt met fluitiste Ilse Hoeve: de combinatie fluit en harp is immers zeer geliefd. Leidt dat tot veel aanvragen?

 

Met Ilse Hoeve studeer ik alleen het Mozartconcert in. We hebben wel plannen om een vast duo te gaan vormen, maar voorlopig alleen de tijd daarvoor niet.

 

Je werkt ook samen met een clown. Gaat het daarbij om kinderprogramma’s? Vertel er inhoudelijk eens wat meer over.

 

Het gaat om een zelf geschreven kindertoneelstuk, samen met mijn nichtje Marlies Wisse waarmee we onder andere in het Schiller Theater “Place Royal’ in Utrecht en het Rietveld Theater in Delft staan.

Het kindertoneelstuk gaat over Zoey die mee mag om Lucia, een heel goede harpiste, te helpen met haar concert. Maar of ze dat kan zonder dat het uit de hand loopt? Tijdens dat concert gaat ze op zoek naar haar eigen talent want iedereen kan wel iets bijzonders. Een stuk met een boodschap voor kinderen in de leeftijd van 3-8. Meer info is te vinden op www.wisseprodukties.nl 

 

Je werkt dus in de breedte voor alle leeftijden.

 

Ja, want een ander eigen concept is speciaal bedacht voor ouderen, dementerenden en gehandicapten. Door hekenbare en  prachtige muziek te combineren met de aanwezigheid van SocioClown Zoey, wordt er een atmosfeer van rust, ontspanning en plezier gecreëerd. Iets van heel dichtbij en vol met prikkels om het geheugen en het bewustzijn te stimuleren. En gewoon om de mensen met plezier van muziek te laten genieten.

 

Heel bijzonder lijkt me je activiteit met patiënten met het Down syndroom.

 

Daarvoor werd ik benaderd door een tante die vrijwilligster is op de instelling waarvoor ik werk. De vraag was of ik iemand wist die muziek wilde maken voor een man met het Down syndroom. Ik zei haar dat ik dat zelf wel graag wilde doen. Terwijl ik muziek met hem maakte, werd de vrouw die hem muziektherapie gaf ziek en zochten ze vervanging.

Kennelijk hadden ze positieve dingen over me gehoord en werd me gevraagd of ik het voor alle patiënten daar wilde gaan doen. Ik heb daar graag gevolg aan gegeven en ik voel me daar intussen helemaal op mijn plaats.

Het maakt me heel blij als ik vorderingen waarneem bij die patiënten. Ze zijn heel puur en heel speciaal, verdien het dat iemand aandacht en zorg aan ze besteed. Zo kunnen ze zich op een aantrekkelijke manier verder ontwikkelen.

 

Je via YouTube laten horen op internet helpt je bekendheid te vergroten, maar (zelf)promotie is ook gediend met tastbaar materiaal op cd of dvd. Je maakte een eerste cd met wat je easy listening repertoire onder de titel Diversity noemt. Op www.musicalifeiten is deze besproken. Is die alleen via je eigen website, of ook via Bol.com en de vakhandel te koop (voor €10,- plus €2 voor de verzendkosten)?

 

De opname van mijn eerste cd kwam tot stand nadat op internet een harpiste was gezocht. Men had me horen spelen en wilde daarvan een opname maken. Waarschijnlijk werkte mijn uiterlijk  mee van beslissend belang. Ik mocht zelf het repertoire bepalen en alle kosten werden voor me betaald. Ik ben blij dat het zowel wat de muziek betreft als wat het hoesontwerp aangaat zo goed is gelukt. 

Ik wil die cd best bij Bol.com laten verkopen, maar ik wil eerst een nieuwe mastering laten verzorgen. Hij komt ook uit bij ‘CD Baby’, I-Tunes ,eMusic en andere. In principe is wel hij te koop of te bestellen bij diverse muziekwinkels, maar helaas is hij op het moment uitverkocht (behalve bij Albersen); alleen ikzelf heb nog een paar exemplaren. Hoog tijd dus om in actie te komen! 

Een tweede cd met Edith Mathot is in voorbereiding en mogelijk komt er een nummer drie met Mozarts Fluit/harpconcert. Kun je daar al wat meer over vertellen? Je hebt ook het harpconcert van Händel en Saint-Saëns’ Morceau in je repertoire tenslotte.

 

Inderdaad studeer ik momenteel het fluit/harp concert van Mozart opnieuw in. Dat ga ik met het Flevolands symfonie orkest spelen. (November 2013). Maar ik denk niet dat ik een CD ervan op ga nemen.

De tweede solo cd is in de maak. Dat wordt eentje met werk van jonge, allemaal nog levende componisten. Gewoon om te laten horen wat er aan geweldig talent rondloopt en om hun mooie werk te steunen. Bovendien natuurlijk omdat ik die stukken prachtig vind en ik verwacht dat het geheel goed verkoopt.

Binnenkort ga ik beginnen aan een romantische cd met mijn violiste Edith Mathot.Van Fauré’s ‘Apres un rêve’ tot John Williams’ ‘Schindler’s list’.

 

Betreft dit ook speciaal aan jou opgedragen werken?

 

Voorlopig zijn er twee speciaal aan mij opgedragen stukken die ook op de solo cd komen. Het ene is van Lonny Ziblat: ‘I don’t smoke’, het andere van Stefano Ottomano: ‘Granelli di Senape’ (daarvan hebben we ook een korte film gemaakt).

Ben je tevreden en gelukkig met je werk zoals het zich nu heeft ontwikkeld? Voldoende uitnodigingen?

 

Geleidelijk ga ik net als vrijwel iedereen wat van de crises merken, maar door de spreiding van mijn activiteiten heb ik nog geen gebrek aan uitnodigingen.

 

Op grond van het voorstaande lijk je allerminst het prototype van de vroeger gangbare Shakespeareaanse dromerige Ophelia met lange, sluike blonde haren achter de harp. Eerder straal je assertiviteit en prominente aanwezigheid uit. De hoesfoto met deels ontbloot bovenlijf en in hotpants straalt dat uit. Wie is de ware Lucia of is het een aanpasbare kameleon?

 

Dat is heel simpel: ik pas me aan voor iedere situatie….. Dat kan dus lijden tot een lange rode of zwarte ‘robe’ of tot een luchtig setje en hoog gehakte voeten. 

Al mijn kleren zoek ik zelf uit. Bij ieder soort optreden weet ik wat ik aan moet. Ik tast dan tevoren af wat voor mensen er komen of wat voor gelegenheid het is. Of het winter of zomer is….. dat alles bepaalt mijn outfit.

Ik ben een kameleon dus zowel het engeltje achter de harp als het sexy meisje op de cover. Ik lever wat de situatie vraagt; ik wil iedereen laten genieten van muziek, ik wil met mijn muziek wat geven en toevoegen en dat voor iedere doelgroep toegankelijk maken.

 

Je praat en schrijft erg goed blijkt. Als multitalent ooit een nevenfunctie als auteur overwogen?

 

Grappig dat je dat opvalt. Ik ben inderdaad bezig een boek te schrijven….. een auto-biografie in romanvorm. Vroeger schreef ik wel gedichtjes, nu dus een kindertoneelstuk en het script voor mijn korte film....

 

Heb je tot slot samenvattend nog een terug- en vooruitblik?

 

Ik ben heel tevreden met hoe mijn werk zich ontwikkelt. Ik heb heel veel plezier in al mijn projecten. Alles is even mooi en leuk om te doen. Ik kan nu full-time aan de slag met mijn muziek en alles omdat ik het wil en er zelf voor gekozen heb. Vroeger, voordat ik stopte, moest ik altijd, ik moest de beste zijn, ik moest solo spelen, ik moest een concours winnen. Ik moest uren per dag studeren, alles móést.... En nu doe ik alles omdat ik het wil en komt alle muziek die ik maak, voor wie dan ook, recht uit mijn hart. Soms uit elke cel van mijn lichaam en dat is het mooiste van allemaal. Het was mijn keuze om weer te gaan spelen en vanaf die tijd gaat alles als een speer en wordt het alleen maar beter. En met Edward Witsenburg aan mijn zijde om de puntjes steeds op de i te zetten en me ritmisch in het gareel te houden, kan het niet meer stuk. En er komt nog zoveel meer moois, ben net pas weer begonnen feitelijk....

 

Heb je nog een ideaal dat je wilt uitdragen?

 

Een ideaal dat ik wil uitdragen heb ik niet. Ik wil iedereen laten genieten van muziek, ik wil wat geven en wat toevoegen met mijn muziek; ik wil die toegankelijk maken voor elke doelgroep...