Jeths: Scale, ‘Le tombeau de Mahler’; Strijkkwartet nr. 3 ‘Intus trepidare’; Meme; Monument to a universal marriage. Resp. Concertgebouworkest o.l.v. Ed Spanjaard, Doelenkwartet, Susanne van Els (va), Nobuko Imai (va) en de Radio Kamerfilharmonie o.l.v. Otto Tausk en Mijke Sekhuis (s), Karin Strobos (ms), Lars Wouters van den Oudenweijer (kl) met het Doelen kwartet. Et’cetera KTC 1437 (66’43”). 2007/11.
De opvatting dat de eigentijdse muziek uit Nederland vooral nuchter zakelijk, objectief en antiromantisch is, verdient enige correctie. In de praktijk blijkt de situatie een stuk complexer. Bij de werken van bijvoorbeeld Hans Kox en Tristan Keuris kan men daar al sterk aan twijfelen, bij hun leerling Willem Jeths echter des te meer.
Zijn muziek heeft vaak iets elegisch, dat net als bij vroegere Nederlanders op het zuiden is gericht met latente verwijzingen naar het decadente expressionisme en zelfs naar de laatromantiek. Juist dat maakt zijn muziek boeiend.
De vier werken op deze cd kunnen we haast beschouwen als klanklandschappen met in de verte zicht op het Oostenrijk van Mahler, de jonge Berg en Georg Traxl.
Scale, ‘Le tombeau de Mahler’ is als groot orkestwerk uit 2010, een opdrachtstuk van het Concertgebouworkest dat ook in het dubbelalbum Horizon 4 (RCO Live LC 14237) verscheen.
Het derde strijkkwartet met de ondertitel Intus trepidare (innerlijk sidderen) uit 2003 is ook een opdrachtwerk, in dit geval van het Kronos kwartet, dat het echter niet opnam. Jeths zelf had het hier over ‘muziek met een hysterisch karakter’. Het Doelen kwartet blijkt gelukkig een goede vervanging.
Meme (2006), eigenlijk mimen, maar hier in de betekenis van imiteren, is geschreven voor twee altviolen en orkest en borduurt door op een fragment uit Hôtel de Pekin waarin deze de wedijver tussen keizerin Cixi en de beminde van haar zoon verpersoonlijken. Eerder verscheen dit in het dubbelalbum NorthWest NWC 501217. Suzanne van Els en Nobuko Imai toen zich hier uitstekende rivalen.
Een bijzonder geval is Monument to a universal marriage dat in 2011 in opdracht van de gemeente Best (of all places) werd geschreven ter gelegenheid van het tienjarig jubileum van de openstelling van het homohuwelijk voor paren van hetzelfde geslacht. De door Mijke Sekhuis en Karin Strobos niet alleen mooi gedifferentieerd, maar ook schitterend en aangrijpend gezongen tekst is een 3300 jaar oude tekst die in een Egyptische tombe werd aangetroffen en die eerder ook door Peter Schat werd gebruikt. Als tegenstem is daar de warme klarinet van Lars Wouters van den Oudenweijer, terwijl het Doelen kwartet voor de nodige ondersteuning zorgt.