Pina Napolitano: Elegy. Schönberg: Pianoconcert op. 42; Begleitungsmusik zu einer Lichtspielscene op. 34; Krenek: Symfonische elegie voor strijkorkest op. 105; Bartók: Pianoconcert nr. 3 Sz. 119, BB. 127. Met het Liepāja symfonie orkest o.l.v. Atvars Lakstīgala. Odradek ODRCD 339 (74’06”). 2016-10-15
Op het eerste gezicht lijkt dit programma een vrij willekeurig allegaartje, maar bij nadere beschouwing is hierin een rode draad herkenbaar. Het gaat om vier werken die in quasi ballingschap door twintigste eeuwse Europese componisten in de V.S. zijn geschreven. En die zo blijken van verdriet en heimwee geven.
Zo is het voor de jazzpianist Oscar Levant geschreven pianoconcert van Schönberg (1942) weliswaar twaalftoons, maar hij refereert daarin ook aan Mozart, Beethoven, Liszt en Brahms en zijn eigen expressionistische verleden. Tot die expressionistische periode behoort ook de filmmuziek uit 1930 waarvan maar weinig opnamen bestaan. De delen ‘gevaar’, ‘angst’ en ‘catastrofe’ van de filmbeelden zijn suggestief in muziek vertaald.
De Mahleriaans expressieve Symfonische elegie van Krenek is een zowat tien minuten durende, heel emotionele klaagzang die kort na W.O. II in 1946 werd geschreven ter herinnering aan de een jaar tevoren per ongeluk door een Amerikaanse soldaat doodgeschoten Webern. Bartóks derde pianoconcert (1943) is zo bekend dat het geen nadere toelichting meer nodig heeft.
Dat de Italiaanse pianiste Pina Napolitano naar het in het prachtige Koerland op de smalle landstrook tussen de Oostzee en het meer van Liepāja gelegen Letse stad Liepāja reisde om beide pianoconcerten op te nemen, behoort tot de blijken van internationalisering van het muziekleven.
Kan zijn dat van die pianoconcerten nog mooiere opnamen bestaan – Bartók van Argerich (EMI 556.654-2), Grimaud (DG 477.5330), A. Schiff (Teldec 0630-13158-2), Krenek van Kovacic (Capriccio 5033) en Schönberg van Pollini (DG 427.771-2) en Uchida (Philips 468.033-2) maar wie de samenstelling van dit programma aanstaat, kan rustig toehappen, want er wordt door alle betrokkenen op hoog niveau gemusiceerd.